ارائه گواهی سلامت روان به‌عنوان یکی از شرایط الزامی و اصلی دریافت گواهینامه رانندگی در کشور است.
به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس آئین‌نامه صدور انواع گواهینامه‌های رانندگی که توسط هیئت وزیران تصویب شده و آخرین اصلاحات آن در دسترس است، ارائه گواهی سلامت روان به‌عنوان یکی از شرایط اصلی دریافت گواهینامه رانندگی در کشور، و الزامی است.
طبق ماده ۳ این آئین‌نامه، متقاضیان گواهینامه باید علاوه بر معاینات جسمی و بینایی‌سنجی، گواهی سلامت روانی خود را از مراکز پزشکی صلاحیت‌دار که مورد تأیید وزارت بهداشت و سازمان پزشکی قانونی هستند، دریافت و ارائه کنند. این الزام شامل تمامی انواع گواهینامه‌ها از جمله پایه سوم، ویژه، موتورسیکلت و غیره می‌شود.
در ماده ۹ از پیوست ۲ آئین‌نامه، به صراحت به ارزیابی اختلالات روحی و روانی (اختلالات اعصاب و روان) به‌عنوان یکی از معیارهای مهم احراز سلامت جسمانی و روانی رانندگان اشاره شده است. این ارزیابی‌ها باید بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی وزارت بهداشت و با هماهنگی نیروی انتظامی انجام شود.
واکنش‌ها و چالش‌ها
اجرای الزام ارائه گواهی سلامت روان، اگرچه با هدف ارتقای ایمنی و کاهش حوادث رانندگی صورت گرفته، اما برخی از متقاضیان و کارشناسان نگرانی‌هایی را درباره پیچیدگی فرآیند صدور گواهینامه و هزینه‌های اضافی مطرح کرده‌اند. همچنین حفظ محرمانگی اطلاعات روانی مراجعان یکی از دغدغه‌های مهم حقوقی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وضعیت عملی و توصیه‌ها
در عمل، این الزام بیشتر در زمان صدور گواهینامه اعمال می‌شود و متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی توصیه می‌شود پیش از مراجعه به مراکز صدور گواهینامه، با مراجعه به مراکز روان‌پزشکی یا روان‌شناسی مورد تأیید وزارت بهداشت، گواهی سلامت روانی خود را دریافت کنند تا روند دریافت مجوز رانندگی تسهیل شود.
تحلیل خبر
کدام موثرتر است؛ سلامت روانی یا رشد فرهنگی؟
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
اقدام خوبی است که جهت اخذ گواهینامه رانندگی، گفته‌اند ارائه گواهی سلامت روان لازم است. چون افرادی که مشکل روانی دارند اگر در جاده‌های درون شهری و برون شهری رانندگی کنند هم جان خودشان و سرنشینان همراه‌شان و هم جان رانندگان و سرنشینان دیگر را تهدید می‌کنند. اما خیال نکنیم که روانی بودن به این معناست که حتماً حرکات و رفتار غیرعادی از فردی سرزند، بلکه کسانی هم که مشکل روانی خفیف و پنهان دارند و ظاهراً انسانی سالم هستند، در برخی شرایط و موقعیت‌ها، نمی‌توانند کنترل لازم را بر اعصاب و روان خود داشته باشند که این افراد هم باید در موقع اعطای گواهینامه رانندگی شناسایی شده و برای پلیس سطح‌بندی و رده‌بندی شوند. همانگونه که گواهینامه رانندگی پایه 3، 2 و 1 داریم گواهی سلامت روانی هم باید سطح‌بندی و درجه‌بندی شود و بر مبنای آن، محدودیت‌های لازم برای این‌گونه رانندگان درنظر گرفته شود. شاید با توجه به درجه سلامت روانی افراد، بعضی نتوانند مثلاً بیش از 2 ساعت رانندگی کنند یا در جاده‌ها و خیابان‌های شلوغ و پرترافیک، فشار مضاعف بر روان آنها وارد شود و نتوانند خود را کنترل کنند و ... لذا امکان دارد رانندگی کردن آنها، حادثه‌آفرین برای خودشان و برای دیگران باشد، پس شناسایی و ایجاد محدودیت برای آنها، بدون اینکه برچسب علنی بر آنها زده شود، هم خدمت به آنان و هم خانواده‌شان و هم سایر مردم است.
اما با همه حساسیتی که «سلامت روانی» برای رانندگی دارد، مهم‌تر از آن برای همه مردم، داشتن «فرهنگ رانندگی» است. چه بسیار رانندگانی که سلامت روانی دارند ولی چون فرهنگ رانندگی ندارند، با زیرپا گذاشتن قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، موقعیت تصادفات را خلق می‌کنند و مرگ‌آفرین می‌شوند. بدتر از این، به قانون‌شکنی نیز افتخار کرده و آن را یک نوع زرنگی فرض می‌کنند. مصیبت زمانی است که در جامعه‌ای، همه چیز، وارونه فهمیده شود.
پس هر چیزی، «فرهنگ» می‌خواهد تا همه در آرامش و در امن و امان باشند؛ فرهنگ شهروندی، فرهنگ آپارتمان‌نشینی، فرهنگ عیش و عزا، فرهنگ سخن گفتن و روابط اجتماعی، فرهنگ رانندگی و ... تا زمانی که انسان‌ها در بستر این فرهنگ‌ها رشد نکنند، خشک و تر با هم می‌سوزند و همه در تقلا و در معرض خطر دائمی خواهند بود.