رئیس کل سازمان امور مالیاتی گفت: در سال گذشته نزدیک ۷۰ درصد هزینه‌های جاری دولت از مالیات تأمین شد و بیش از رشد اقتصادی و میزان تورم مالیات اخذ شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، سید محمدهادی سبحانیان در چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران گفت: توقع از نظام مالیاتی تأمین منابع پایدار برای هزینه‌های جاری کشور است اما به توجه به درآمدهای بالای نفتی، دهه‌ها بود که این اتفاق نمی‌افتاد.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر شاهد تبدیل مالیات به یکی از منابع پایدار دولت‌ها برای تأمین هزینه‌های کشور هستیم، افزود: سهم مالیات در نسبت‌های مختلف معرف کاهش وابستگی به بودجه است که نشان می‌دهد در این زمینه اقدامات خوبی رقم خورده است. در سال گذشته با وجود بروز مشکلاتی چون ناترازی انرژی و به تبع آن تعطیلی بانک‌ها، ۱۲۲۹ همت منابع مالیاتی تجهیز کردیم که این رقم در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰۵ همت بود.
وی با بیان اینکه تجهیز منابع مالیاتی در ۴ سال رشد ۴ برابری داشت، گفت: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در سال ۱۴۰۰ حدود ۵.۷ درصد بود که این شاخص در سال گذشته به ۸.۳ درصد رسید.
معاون وزیر اقتصاد با یادآوری اینکه در دو سال گذشته نزدیک ۵۰ درصد تأمین بودجه از مالیات بوده است، افزود: در سال گذشته نزدیک ۷۰ درصد هزینه‌های جاری دولت از مالیات تأمین شد و بیش از رشد اقتصادی و میزان تورم مالیات اخذ شده است.
تخصیص ۲۴۴ همت به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها
سبحانیان ادامه داد: با تاکید رئیس جمهور بر اتکای نظام مالیاتی بر داده‌ها، سرعت اصلاح نظام مالیاتی خوب بوده است نظام مالیاتی ما اگرچه در تدوین لایحه‌ها اثرگذار است اما موارد متعددی می‌توان مثال زد که هم در جهت بهبود لوایح دولت مؤثر بوده است.
وی از قانون سامانه‌های فروشگاهی اقدام بسیار خوب در جهت استقرار نظام مالیاتی یاد کرد و گفت: در تدوین لایحه مالیات بر مجموع درآمد که در مجلس در حال بررسی است، نگاه درآمدی نداشتیم و معتقدیم نظام مالیات‌سِتاتی ما که منبع محور است، ایراد دارد و باید فردمحور یا خانوار محور باشد.
رئیس کل سازمان امور مالیاتی با تاکید بر اینکه نظام مالیاتی نباید نگاه درآمدی داشته باشد، اظهار کرد: بعضاً با فشارهای مختلف معافیت مالیاتی می‌گیرند و ما با این موضوع معافیت‌ها مشکل جدی داریم و باید از سوداگری در مسکن و ارز و … مالیات بگیریم.
وی درباره معافیت‌های مالیاتی گفت: ما با معافیت‌ها مشکلی نداریم و قطعاً برای ایجاد انگیزه باید اتفاق بیفتد اما سؤال این است که چه کسی می‌تواند ادعا کند که معافیت‌های مالیاتی ما اثربخش یا هدفمند بوده است.
نرخ مؤثر مالیاتی ۷ درصد است
سبحانیان به گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس درخصوص معافیت‌های مالیاتی، اشاره کرد و افزود: با اینکه نرخ مالیاتی کشور ۲۵ درصد است اما نرخ مؤثر مالیاتی حدود ۷ درصد محاسبه شده و حتی در صدکهای بالا یعنی در شرکت‌های بسیار بزرگ، نرخ مؤثر مالیاتی در رده یک تا ۲ درصد بوده است.
وی با بیان اینکه رئیس جمهور معتقد است که حکمرانی کشور باید داده محور باشد، بر استفاده از داده‌ها و اطلاعات پایگاه جامع مالیاتی تاکید کرد و افزود: با این کار اصطکاک میان سازمان مالیاتی و مودیان کاهش می‌یابد.
معاون وزیر اقتصاد یادآور شد: با کاهش ۷ درصدی مالیات تولید، میزان مالیات ابرازی مودیان ۳ برابر شده است و در بخش مالیات از حقیقی‌ها هم رشد بسیار خوبی داریم.
وی خاطر نشان کرد: با سرعت بسیار زیادی به سمت مالیات‌سِتانی سیستمی و کاهش مداخلات انسانی در حرکت هستیم و حتی در مرحله تشخیص مالیات هم به سمتی رفته‌ایم که دخالت انسانی به حداقل برسد.
سبحانیان افزود: مالیات املاک و مستغلات سال گذشته ۹۰ درصد انسانی بود اما امسال ۱۰۰ درصد سیستمی شده است آن هم در شرایطی که یک میلیون پرونده در این بخش داشته‌ایم.
به گفته وی، در حوزه مالیات اصناف هم سال گذشته ۸۰ درصد سیستمی بود در حالی که سال قبل از آن ۵۰ درصد سیستمی و در سال ۱۴۰۱ نزدیک ۹۰ درصد انسانی بود.
رئیس کل سازمان امور مالیاتی بیان کرد: ۹۰ درصد پرونده‌های مالیاتی اصناف را حتی اگر اظهارنامه پر نکنند، به صورت سیستمی جمع‌بندی می‌کنیم.وی با انتقاد از اینکه هنوز بسیاری از مردم و مسئولان فلسفه مالیات بر ارزش افزوده را نمی‌دانند، افزود: در این بخش نیز در گذشته با چالش‌هایی روبرو بودیم و مالیات بر ارزش افزوده براساس فاکتور محاسبه می‌شد اما با اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی اصل بر صحت اظهارنامه مؤدی است و با این قانون شاهد تحولات چشمگیر هستیم.
سبحانیان اظهار کرد: سال گذشته برای نخستین بار ۱۰۰ هزار اظهارنامه مالیات ارزش افزوده را بدون بررسی، قطعی کردیم برخی از آنها ۱۰ سال بود که پرونده‌شان مانده بود.
وی یادآور شد: قانون پایانه‌های فروشگاهی باید سال ۱۴۰۰ اجرایی می‌شد اما از سال گذشته که اجرا شد با استقبال خوبی روبرو شد در دوره ۴ (زمستان) سال ۱۴۰۳ بیش از ۲.۵ میلیارد صورتحساب الکترونیک در سامانه پایانه‌های فروشگاهی دریافت کردیم نهایتاً در سامانه پایانه‌های فروشگاهی مقرر شد تمام کالاهای مشمول مالیات بر ارزش افزوده نرخ‌گذاری شود و براساس آن مالیات از صورتحساب‌های الکترونیک دریافت شود که در انتهای پارسال بیش از ۳ میلیون کالا و خدمات شناسایی و نرخ‌گذاری شد که کار بسیار پیچیده‌ای بود؛ برخی کالاها منحصربه‌فرد و مخصوص اتاق عمل بیمارستان بود.
سبحانیان تصریح کرد: مرتباً جلسات متعددی که با کارآفرینان و صاحبان کسب و کارهای مختلف برگزار می‌کنیم.
تحلیل خبر
آیا منابع مالیاتی 4 برابری می‌تواند در درازمدت کمکی به دولت و ملت کند؟
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
گرچه دولت بنیه مالی ضعیف دارد و مجموعه عوامل مدیریتی داخلی به اضافه تحریم‌های خارجی باعث شده که اقتصاد کشور در بحرانی‌ترین شرایط قرار گیرد و آسان‌ترین راهی که برای دولت باقی مانده، اخذ مالیات تصاعدی و به قول رئیس سازمان امور مالیاتی، «افزایش
4 برابری منابع مالیاتی» است اما براساس تحلیل علمی با مدل‌های مدیریتی و اقتصادی، فشار بر مردم و صاحبان مشاغل جهت اخذ چند برابری مالیات، در یک نظام علت و معلولی، باعث تعطیلی برخی مشاغل، بیکاری کارگران، گران شدن چند برابری کالاها و خدمات توسط صاحبان مشاغل، کم رونق شدن کسب و کار به علت کاهش قدرت خرید مردم، به‌هم‌ریختگی عرضه و تقاضا، افزایش نرخ تورم و به دنبال آن افت لحظه به لحظه ارزش پول ملی و ... نهایتاً موجب نارضایتی مردم و صاحبان مشاغل می‌شود.
گرچه نظام مالیاتی در همه کشورها به ویژه در کشورهای توسعه یافته، جایگاه مهمی دارد ولی در قبال آن، مالیات‌دهندگان، از به‌روزترین خدمات و رفاهیات نیز بهره‌مند می‌شوند و نظام اقتصادی سالم و پیشرفته‌ای دارند که دچار نوسانات پرتنش نیست و همه مردم و صاحبان مشاغل در یک شرایط متعادل و ثبات اقتصادی می‌توانند برنامه‌ریزی و فعالیت بی‌دغدغه‌ای داشته باشند.
در این کشورها توقعات مردم این‌قدر از دولت‌ها بالاست که اگر به مطالبات و خواسته‌های خود نرسند، می‌توانند قدرتمندانه و مسالمت‌آمیز، دولت‌ها را تغییر دهند لذا همیشه دولت‌ها از مالیات‌دهندگان می‌ترسند و سعی می‌کنند آنها را به بهترین شکل ممکن، راضی نگه دارند.
در کشور ما که متاسفانه نه نظام اقتصادی درستی داریم، نه دولت می‌تواند خواسته‌ها و مطالبات مردم را پاسخ مثبت دهد، نه بدون دغدغه می‌توان شغل خود را نگه داشت، نه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری قابل‌اعتماد است و نه .... اخذ مالیات چند برابری از مردم، در درازمدت نه تنها کمکی به دولت نمی‌کند بلکه با سخت‌تر شدن شرایط کسب و کار، فعالین اقتصادی و دولت را در بن بست و دور و تسلسل قرار داده و مشکلات دولت و ملت را افزایش می‌دهد. تأمین شدن 70 درصد هزینه‌های جاری دولت از مالیات، خود می‌تواند علت‌العلل بسیاری از گرانی‌ها و افزایش نرخ تورم و نابسامانی‌های اقتصادی باشد. راه‌حل اصلی نجات کشور، استمرار این روش نیست.